Μονογονιδιακός διαβήτης – MODY – νεογνικός διαβήτης

Γενετικός Έλεγχος Μονογονιδιακού Διαβήτη – MODY & Νεογνικός Διαβήτης

Ο μονογονιδιακός διαβήτης είναι μια σπάνια μορφή διαβήτη που προκαλείται από μεταλλάξεις σε ένα μόνο γονίδιο, σε αντίθεση με τον τύπου 1 και τύπου 2 διαβήτη που έχουν πολυπαραγοντική αιτιολογία. Περιλαμβάνει κυρίως τον MODY (Maturity-Onset Diabetes of the Young), που εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία (πριν τα 25 έτη), και τον νεογνικό σακχαρώδη διαβήτη, που εκδηλώνεται κατά τους πρώτους 6 μήνες ζωής.

Ο γενετικός έλεγχος είναι καθοριστικός, καθώς ο μονογονιδιακός διαβήτης συχνά διαγιγνώσκεται λανθασμένα ως διαβήτης τύπου 1 ή τύπου 2, οδηγώντας σε ακατάλληλη θεραπεία. Ο έλεγχος συμβάλλει στην ακριβή διάγνωση, την πρόγνωση και την εξατομικευμένη θεραπευτική διαχείριση των ασθενών.

Το Πάνελ Γενετικού Ελέγχου Μονογονιδιακού Διαβήτη της GENOSOPHY^® αναλύει τα εξώνια 68 γονιδίων και δεκάδων γνωστών θέσεων για την ανίχνευση παθογόνων παραλλαγών που σχετίζονται με την ανάπτυξη του μονογονιδιακού διαβήτη.

Παθήσεις που καλύπτει ο Γενετικός Έλεγχος Μονογονιδιακού Διαβήτη της GENOSOPHY^®

1. MODY (Maturity-Onset Diabetes of the Young)

Προκαλείται από παθογόνες παραλλαγές σε γονίδια όπως τα HNF1A, HNF4A, GCK, HNF1B. Χαρακτηρίζεται από διαβήτη που εμφανίζεται πριν τα 25 έτη, με οικογενειακή κληρονομικότητα (αυτοσωματικός επικρατής χαρακτήρας). Συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιδιαβητικά δισκία (π.χ., σουλφονυλουρίες) και όχι ινσουλίνη.

2. Νεογνικός σακχαρώδης διαβήτης

Διαβήτης που εμφανίζεται κατά τους πρώτους 6 μήνες ζωής. Προκαλείται από μεταλλάξεις σε παθογόνες παραλλαγές όπως KCNJ11, ABCC8, INS. Ορισμένες περιπτώσεις ανταποκρίνονται σε από του στόματος θεραπεία αντί για ινσουλίνη.

3. Σύνδρομα που σχετίζονται με μονογονιδιακό διαβήτη.

HNF1B-related diabetes (Renal Cysts and Diabetes Syndrome) και Mitochondrial Diabetes (MIDD, MELAS syndrome)

Για ποιους είναι χρήσιμος ο γενετικός έλεγχος;

• Άτομα με διαβήτη που εμφανίστηκε πριν τα 25 έτη, χωρίς αυτοάνοσα αντισώματα
• Ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, ιδιαίτερα σε τρεις ή περισσότερες γενιές
• Βρέφη με διαβήτη πριν από τους 6 μήνες ζωής (πιθανή διάγνωση νεογνικού διαβήτη)
• Ασθενείς με άτυπα χαρακτηριστικά διαβήτη που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία τύπου 1 ή 2
• Οικογένειες με γνωστές παθογόνες παραλλαγές (μεταλλαγές) που σχετίζονται με μονογονιδιακό διαβήτη

Κλινικά Οφέλη

Διάγνωση

• Ανίχνευση παθογόνων γενετικών παραλλαγών που προκαλούν μονογονιδιακό διαβήτη
• Ακριβής διαφορική διάγνωση μεταξύ τύπου 1, τύπου 2 και μονογονιδιακού διαβήτη

Πρόγνωση

• Καθορισμός κινδύνου επιπλοκών
• Εκτίμηση πιθανότητας εμφάνισης διαβήτη σε άλλα μέλη της οικογένειας

Διαχείριση

• Επιλογή θεραπείας: αλλαγή από ινσουλίνη σε από του στόματος αγωγή (π.χ., σουλφονυλουρίες) όπου ενδείκνυται
• Εξατομικευμένη ιατρική παρακολούθηση και συμβουλευτική
• Έλεγχος οικογενειακού κινδύνου και πρόληψη επιπλοκών

Διαδικασία Εξέτασης

Η διαδικασία περιλαμβάνει:

1. Συλλογή δείγματος αίματος ή σιέλου
2. Αλληλούχιση 68 γονιδίων και δεκάδων παραλλαγών σε μη-κωδικοποιούσες περιοχές με NGS για την ανίχνευση παθογόνων παραλλαγών που σχετίζονται με μονογονιδιακό διαβήτη.
3. Λήψη αποτελεσμάτων σε περίπου 5 εβδομάδες.

Παρέχεται επίσης συμβουλευτική και επεξήγηση των γενετικών αποτελεσμάτων από Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, ως ξεχωριστή υπηρεσία. 

Γονίδια που περιλαμβάνονται:

ABCC8, APPL1, BLK, CEL*, EIF2AK3, FOXP3, GATA6, GCK, GLIS3, GLUD1*, HADH, HNF1A, HNF1B, HNF4A, INS, INSR, KCNJ11, KLF11, MT-ATP6, MT-ATP8, MT-CO1, MT-CO2, MT-CO3, MT-CYB, MT-ND1, MT-ND2, MT-ND3, MT-ND4, MT-ND4L, MT-ND5, MT-ND6, MT-RNR1, MT-RNR2, MT-TA, MT-TC, MT-TD, MT-TE, MT-TF, MT-TG, MT-TH, MT-TI, MT-TK, MT-TL1, MT-TL2, MT-TM, MT-TN, MT-TP, MT-TQ, MT-TR, MT-TS1, MT-TS2, MT-TT, MT-TV, MT-TW, MT-TY, NEUROD1, NEUROG3, PAX4, PDX1, PPARG, PTF1A, RFX6, SLC16A1, SLC2A2, UCP2, WFS1, ZFP57, ZNF814

 Σημείωση: Επιπρόσθετα του συνόλου των εξωνίων των παραπάνω γονιδίων, ο γενετικός έλεγχος της GENOSOPHY^® αναλύει δεκάδες παραλλαγές σε μη-κωδικοποιούσες περιοχές, όπως υποκινητές και ιντρόνια. Η ευαισθησία ανίχνευσης σημειακών παραλλαγών, indels και CNVs είναι > 99%. Η ευαισθησία για την ανίχνευση γενετικών παραλλαγών ενδέχεται να είναι ελαφρώς μειωμένη στα γονίδια που σημειώνονται με αστερίσκο (*) .